CZY MOŻNA SPRZEDAĆ UŻYWANE KSIĄŻKI ELEKTRONICZNE?

Jednoznacznej odpowiedzi na podane wyżej pytanie udzielił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku wydanym w dniu 19 grudnia 2019r. w sprawie Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers vs. Tom Kabinet (C-263/18) dotyczącej utworzonego na stronie internetowej przez spółkę Tom Kabinet klubu czytelniczego, którego członkowie mogli dokonywać kupna i dalszej odsprzedaży e-booków. Działalność ta została zakwestionowana przez dwa stowarzyszenia, mające na celu obronę interesów niderlandzkich wydawców (Nederlands Uitgeversverbond i Groep Algemene Uitgevers). Nieco upraszczając stanowiska stron przedstawiane w toku postępowania, zdaniem Stowarzyszeń takie działania naruszają prawa autorskie wydawców e-booków, gdyż dochodzi do niedozwolonego publicznego udostępnienia tych książek. Natomiast Tom Kabinet wskazuje, że takie czynności są dozwolone, gdyż są objęte prawem do rozpowszechniania, które ulega wyczerpaniu, jeżeli egzemplarz utworu (e-book) został sprzedany na terenie Unii Europejskiej przez podmiot praw autorskich lub za jego zezwoleniem, co oznacza utratę uprawnień podmiotu praw autorskich do zezwalania lub zabraniania dalszego publicznego rozpowszechniania.

Trybunał orzekł, iż dostarczanie e-book’ów publiczności poprzez pobranie, dla celów stałego użytku, wchodzi w zakres prawa do „publicznego udostępniania” w rozumieniu dyrektywy 2001/29 w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, która zawiera jednocześnie wyłączenie wyczerpania, nie zaś w pojęciu „publicznego rozpowszechniania”. Trybunał podkreślił, że zasada wyczerpania ma zastosowanie wyłącznie do utworów materialnych, podczas gdy jej zastosowanie do utworów elektronicznych groziłoby naruszeniem interesów podmiotów praw autorskich, w szczególności otrzymania odpowiedniego wynagrodzenia za utwory. W przypadku e book’ów generalnie użytkownikowi przysługuje licencja na używanie uprawniająca tylko do odczytania książki, bez prawa do dalszego obrotu czy reprodukcji.

Istotnym jest, iż orzeczenie to stanowi odesłanie prejudycjalne wiążące sądy krajów Unii Europejskich, które spotkają się z powyższym problemem.

W związku z powyższym wyrokiem, za naruszenie autorskich praw majątkowych uznaje się sprzedaż używanych e-book’ów. Pod uwagę należy wziąć również to, że wyrok powinien znaleźć zastosowanie również w innych przypadkach odsprzedaży elektronicznych wersji książek, przykładowo mediów społecznościowych czy portali ogłoszeniowych. Aby dokonywać takich czynności należy uzyskać zgodę uprawnionego podmiotu.

Niestety w gąszczu przepisów prawa czeka na Państwa więcej „pułapek” w pozornie oczywistych czynnościach, dlatego zachęcamy do wcześniejszej konsultacji prawnej, która uchroni Państwa od możliwych negatywnych skutków tych działań.