Autor: Anna Ptak

Jak podaje Federacja Polskich Banków Żywności, w Polsce co roku marnuje się około 9 mln ton żywności, podczas gdy wielu ludzi w Polsce i na świecie żyje w skrajnym ubóstwie.  Jak wskazuje dalej Federacja, na podstawie badań zrealizowanych przez SGGW w pierwszej połowie roku 2019 stwierdzić można, że aż 42% Polaków przyznaje, że zdarza im się wyrzucić żywność.

W sierpniu 2019 roku, w celu walki z marnowaniem jedzenia, podpisana została ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności.  Od marca tego roku zaczęły natomiast obowiązywać przepisy, wprowadzające nakładanie na sprzedawców żywności kary za jej marnowanie.

Obecnie, zgodnie z przywołaną ustawą, każde przedsiębiorstwo spożywcze zajmujące się sprzedażą żywności, którego powierzchnia sprzedaży wynosi powyżej 400 metrów kwadratowych, a dochody ze sprzedaży stanowią minimum połowę przychodów ze sprzedaży towarów, zobowiązane jest podpisać z organizacją pozarządową umowę, na podstawie której żywność, która mogłaby się zmarnować z uwagi chociażby na krótki termin przydatności, lecz nadaje się jeszcze do spożycia, zostanie nieodpłatnie przekazana organizacji, która następnie wykorzysta żywność w celu pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej (działalność ta musi wynikać z celów statutowych organizacji).

Ustawa stanowi również, że sprzedawca żywności jest obowiązany do prowadzenia wspólnie z organizacją pozarządową kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania marnowaniu żywności co najmniej raz w roku przez co najmniej dwa kolejne tygodnie, w każdym dniu działalności jednostki handlu. Kampanie te mają być prowadzone wspólnie z organizacjami, z którymi dane jednostki mają podpisane umowy o nieodpłatne przekazywanie żywności.

Od 1 marca 2020r. sprzedawcy żywności wskazani powyżej, w sytuacji kiedy dojdzie do marnowania sprzedawanej żywności, zobowiązani będą do uiszczania opłat za jej marnowanie.  Opłata ta wynosić będzie 0,10 zł za każdy kilogram marnowanej żywności. Naliczone opłaty przekazywane mają być na rachunek organizacji pozarządowej, z którą sprzedawca zawarł wyżej wspomnianą umowę.  Ustawa stanowi jednak również, że w przypadku gdy wysokość całej opłaty nie przekracza 300 zł, opłaty nie wnosi się.

Będąc przedsiębiorcą w branży spożywczej należy mieć na uwadze wprowadzone przez ustawę kary pieniężne – jeżeli sprzedawca żywności nie zawrze umowy z organizacją pozarządową, będzie on podlegać karze pieniężnej w wysokości 5000 zł.  Wyjątkiem będzie jedynie sytuacja gdy wykaże on, iż zawarcie takiej umowy było w jego przypadku niemożliwe.  W przypadku natomiast unikania uiszczenia całości lub części opłaty za marnowanie żywności wbrew ciążącemu na sprzedawcy obowiązkowi, naraża się na poniesienie kary pieniężnej w wysokości od 500 zł do aż 10 000 zł.  Kary pieniężne wymierzać ma w drodze decyzji wojewódzki inspektor ochrony środowiska właściwy ze względu na miejsce prowadzenia przez sprzedawcę żywności działalności w zakresie sprzedaży żywności.

Ustawa wprowadza ponadto obowiązki sprawozdawcze.  Organizacja pozarządowa, w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy informacja, składać ma sprzedawcy żywności pisemną roczną informację o wykorzystaniu środków pochodzących z pobranych opłat.  Na organizacje został również nałożony obowiązek składania Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska pisemnego, rocznego sprawozdania o sposobie zagospodarowania otrzymanej żywności.

Sprzedawca żywności z kolei zobowiązany jest do składnia pisemnego rocznego sprawozdania o marnowanej żywności, gdzie zawarte mają być dane o całkowitej masie marnowanej żywności w danym roku oraz wysokości należnej opłaty wraz ze wskazaniem wysokości opłaty, która zostanie wpłacona do funduszu, w terminie do dnia 31 marca roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie.  Sprawozdanie to składane będzie do wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na terenie województwa, w którym sprzedawca prowadzi działalność w zakresie sprzedaży żywności.

Na koniec dodać należy, że docelowo powyższe przepisy obowiązywać będą również przedsiębiorstwa o powierzchni sprzedaży powyżej 250 metrów kwadratowych.  Jeżeli więc prowadzą Państwo tego typu przedsiębiorstwo, warto zapoznać się z obowiązującymi regulacjami już dziś.