Termin przedawnienia roszczenia o odsetki

Termin przedawnienia roszczenia o odsetki

Autor: Anna Ptak

Przedawnienie roszczeń jest kwestią, z którą w codziennym życiu możemy spotkać się dosyć często. W jednym z poprzednich artykułów omówiliśmy podstawowe terminy przedawnień, które uległy zmianie w zeszłym roku, kiedy to weszła w życie nowelizacja kodeksu cywilnego. Odrębnym, jak się okazuje – dosyć zawiłym tematem związanym z przedawnieniem, który niewątpliwie warto poruszyć, jest kwestia terminu, w jakim przedawnia się samo roszczenie o należne odsetki za opóźnienie.

Odsetki jako roszczenie okresowe i akcesoryjne

W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że odsetki należy traktować jako roszczenie okresowe, wobec czego na podstawie art. 118 k.c. możemy stwierdzić, iż stosujemy do nich trzyletni termin przedawnienia. Problem pojawia się w momencie, gdy co do roszczenia głównego zastosowanie ma termin przedawnienia krótszy niż trzyletni. Z uwagi na fakt, że odsetki są roszczeniem akcesoryjnym pojawiają się wątpliwości, czy w momencie, gdy roszczenia główne uległo już przedawnieniu skutek ten rozciąga się też na przedawnienie roszczenia o odsetki, czy może należy traktować te terminy odrębnie?

Niezgodne orzecznictwo

W orzecznictwie możemy znaleźć naprawdę wiele rozstrzygnięć, odnoszących się do powyższego pytania, jednak jak to często bywa – nie wszystkie są ze sobą zgodne.

Z jednej strony możemy znaleźć zdania, że odsetki mimo wszystko podczas obliczania terminu przedawnienia należy traktować odrębnie, jako byt samoistny, wobec czego należałoby stosować zawsze termin trzyletni. Pogląd taki zawierają chociażby Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2016 r., wydany pod sygn. akt I PK 44/16, w którym Sąd wskazuje, że ustanowiony w art. 118 k.c. termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe stosuje się do roszczeń o odsetki za opóźnienie także wtedy, gdy roszczenie główne ulega przedawnieniu w innym terminie. Podobnie w wyroku z dnia 7 czerwca 2001 r., o sygn. akt III CKN 369/00, Sąd Najwyższy wskazuje, że odsetki z chwilą powstania uzyskują byt niezależny od długu głównego, co powoduje odrębny bieg terminu przedawnienia tego roszczenia, przy czym Sąd Najwyższy wskazuje również, że roszczenie o odsetki z uwagi na charakter okresowy przedawnia się z upływem lat trzech, a przedawnienie to następuje za każdy dzień z osobna.

Z drugiej strony, istnieje równie wiele wyroków, w tym również wyroków Sądu Najwyższego, gdzie uzasadnienie znajduje pogląd, iż jeśli roszczenie główne przedawni się w terminie krótszym niż trzy lata, termin ten stosuje się również w kontekście przedawnienia odsetek: „Choć co do zasady, do odsetek za zwłokę należy stosować trzyletni termin przedawnienia, to w sytuacji, gdy przepis szczególny przewiduje inne rozwiązanie, należy stosować termin przewidziany w przepisie szczególnym. W tej sytuacji, gdy art. 554 k.c. dla należności przysługujących przedsiębiorcy za sprzedaż towaru przewiduje termin dwóch lat, odsetki za zwłokę jako należność uboczna przedawniają się również w tym terminie.” (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2004 r., sygn. akt V CK 399/03).

przedawnienie odsetek

Jeszcze inny pogląd wskazuje, iż odsetki należy traktować jako byt odrębny dopiero w momencie, gdy roszczenie główne wygasło lub zostało już spełnione. Tutaj przytoczyć możemy chociażby Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2012 r. o sygn. akt I CNP 22/11: „Racje, które uzasadniają przedawnienie się wraz z roszczeniem głównym także roszczeń ubocznych – choćby nawet nie upłynął jeszcze termin ich przedawnienia, odpadają w przypadkach, w których roszczenie o świadczenie główne wygasło przed upływem przedawnienia. Tutaj na czoło wysuwa się nie upływ terminu przedawnienia roszczenia głównego, ale następujące przed upływem tego terminu zdarzenie powodujące wygaśnięcie roszczenia głównego, na przykład uczynienie zadość temu roszczeniu (wykonanie świadczenia głównego). Zdarzenie to potwierdza, że roszczenie główne istniało, i tym samym daje podstawę do uznania, iż pozostałe w mocy roszczenia uboczne uległy z chwilą nastąpienia tego zdarzenia niejako przekształceniu w roszczenia główne. W związku z tym przedawnienie tych roszczeń ubocznych powinno być odtąd rozpatrywane całkowicie samodzielnie.”

Na koniec stanowisko, które znajdziemy chociażby w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2006 r., o sygn. akt IV CSK 134/05, w którym Sąd uznał, że roszczenie o odsetki z tytułu opóźnienia przedawnią się po 3 latach zgodnie z art. 118 k.c., nie później jednak niż z upływem terminu, w którym przedawnia się roszczenie o zapłatę kwoty głównej. Najczęściej powoływanym źródłem popierającym powyższe jest Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2005 o sygn. akt III CZP 42/2004, w której wskazano, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

Jak widzimy, niestety nie ma zgodności w poglądach co do tego, jaki termin przedawnienia należałoby stosować przy roszczeniach o odsetki za opóźnienie, jednak według doktryny, za dominujące należałoby uznać stanowisko wymienione jako ostatnie. Jeżeli więc przysługują Państwu jakiekolwiek nierozliczone roszczenia o zapłatę, warto zwrócić uwagę na to, czy nie zbliża się termin ich przedawnienia, ponieważ istnieje ryzyko, że w przypadku braku podjęcia kroków powodujących przerwanie biegu przedawnienia (którymi są dokonanie czynności przed sądem lub sądem polubownym, albo wszczęcie mediacji) mogą Państwo utracić nie tylko samą kwotę roszczenia głównego, lecz również należne odsetki za opóźnienie zapłaty.

Kancelaria Katowice

Jeśli potrzebujesz profesjonalnej pomocy prawnej przy odzyskaniu swoich należności, to skontaktuj się z nami. Od wielu lat skutecznie pomagamy swoim klientom wygrywając sprawy lub odzyskując je polubownie. KONTAKT.

Autor: Anna Ptak ZOBACZ MÓJ PROFIL