Autor: Anna Ptak
Obecny rok przynosi wiele zmian w przepisach.  Zmieniły się między innymi przepisy regulujące  upadłość konsumencką.  Poniżej przedstawiamy podsumowanie kluczowych zmian prawa upadłościowego (dalej jako: p.u.) w tym zakresie.

Zasadniczą zmianą w postępowaniu upadłościowym, dotyczącym upadłości konsumenckiej jest to, że zrezygnowano z konieczności badania przez Sąd na etapie ogłaszania upadłości dłużnika okoliczności  zawinienia w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Kwestia zawinienia dłużnika, będzie badana przez Sąd dopiero w toku postępowania upadłościowego dłużnika.  Zgodnie z art. 370a. ust. 1 p.u. ma nastąpić to w postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli albo przy umorzeniu lub warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłat.

Kolejną istotną zmianą, o której należy wspomnieć, jest wydłużenie okresu, na jaki maksymalnie może zostać ustalony plan spłaty.  W przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż 36 miesięcy ani dłuższy niż 84 miesiące.

Nowe przepisy umożliwiają zawarcie przez dłużnika, który jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, układu z wierzycielami pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego.  Zmiana ta ma na celu ograniczenie udziału Sądu w postępowaniu, a tym samym ma przyspieszyć postępowanie.  Nastąpiło ponadto wyłączenie możliwości umorzenia postępowania upadłościowego na wniosek upadłego, w przypadku, w którym umorzenie postępowania mogłoby skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli.  Zgodnie z nowym art. 342a ust. 1 p. u., jeżeli upadły jest osobą fizyczną, a w skład masy upadłościowej wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym on zamieszkuje, a konieczne jest zaspokojenie jego potrzeb mieszkaniowych i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy. Wspomnianą kwotę określa na wniosek upadłego sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, zdolności zarobkowe upadłego, sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz opinię syndyka.

Jeżeli w trakcie postępowania wystąpi brak możliwości wywiązania się z obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli o charakterze trwałym i wynikać będzie on z okoliczności niezależnych od upadłego, sąd na podstawie znowelizowanych przepisów może na wniosek upadłego, po wysłuchaniu wierzycieli, uchylić plan spłaty wierzycieli i umorzyć niewykonane zobowiązania upadłego.

Wspomnieć należy również, że w związku z wprowadzonymi zmianami upadły konsument może złożyć wniosek o umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.  Jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie jest trwała, sąd umorzy zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli pod warunkiem, że w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli, ponieważ ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.  W okresie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego upadły nie może dokonywać czynności prawnych dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego sytuację majątkową.  W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może wyrazić zgodę na dokonanie czynności prawnej albo zatwierdzić jej dokonanie.

Wprowadzonymi zmianami potwierdzono ponadto możliwość szybkiej sprzedaży całego podlegającego egzekucji majątku dłużnika, będącego osobą fizyczną, w trybie tzw. przygotowanej likwidacji (pre-pack).  Przepis art. 491 (2) ust. 1a p.u. stanowi wprost, iż w postępowaniu o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, uczestnik postępowania może złożyć wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży składników majątku o znacznej wartości.

Ponadto należy wspomnieć, iż na podstawie znowelizowanej ustawy wierzyciele dokonywać będą zgłoszeń wierzytelności bezpośrednio do syndyka, a nie jak dotychczas do Sądu.  Nasza Kancelaria prowadzi już postępowania w znowelizowanych trybach, zapraszamy do skorzystania z naszych doświadczeń.