ZABEZPIECZENIE PŁATNOŚCI W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH (2)

Autor: Wojciech Dec

Tym artykułem chcemy kontynuować cykl dotyczący zabezpieczenia płatności w transakcjach handlowych.  Jako pierwszą proponujemy instytucję weksla (trasowanego), jako jedną z najprostszych a zarazem najtańszych i w miarę skutecznych form zabezpieczenia. 

Instytucję weksla regulują przepisy ustawy Prawo wekslowe z dnia 28 kwietnia 1936r. (dalej: pr.weksl.).  Generalnie jest to dokument, papier wartościowy, z którego wynika obowiązek zapłaty sumy w niej wyznaczonej, lub wyznaczonej w dodatkowym porozumieniu stanowiącym o warunkach wypełnienia weksla.  Najważniejsze elementy weksla trasowanego są określone w art. 1 pr.weksl. i są to m.in. (a) nazwa „weksel” w samym tekście dokumentu w języku, w jakim go wystawiono, (b) polecenie bezwarunkowego zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, (c) nazwisko albo nazwa podmiotu, która ma zapłacić (trasat), (d) oznaczenie miejsca i daty wystawienia weksla oraz terminu i miejsca płatności.  Dodatkowo przepis podaje kilka innych szczegółów, które muszą się w wekslu znaleźć aby mógł ona stanowić zobowiązanie wystawcy.  Dzięki temu, że zgodnie z art. 3 pr.weksl. weksel może być wystawiony na własne zlecenie wystawcy a także, że trasatem może być wystawca oraz biorąc pod uwagę, że weksel może zostać wystawiony jako weksel niezupełny (in blanco), który może zostać uzupełniony zgodnie z treścią art. 10 pr.weksl. jest to instrument bardzo często wykorzystywany w obrocie gospodarczym jako forma zabezpieczenia wywiązania się przez dłużnika z jego zobowiązań. 

Aby skorzystać z zabezpieczenia w postaci weksla wierzyciel musi otrzymać od dłużnika prawidłowo podpisany weksel, na którym muszą złożyć osoby upoważnione do reprezentowania zobowiązanej firmy a do tego należy sporządzić dodatkowy dokument, porozumienie o którym mowa właśnie w art. 10 pr.weksl., (zwany najczęściej deklaracją wekslową), który określi okoliczności w jakich weksel może zostać wypełniony aby umożliwić wierzycielowi dochodzenia przymusowego wykonania zobowiązań przez dłużnika.  Ponieważ sam weksel zabezpiecza wyłącznie świadczenie pieniężne jest on najczęściej wykorzystywany jako zabezpieczenie zapłaty za dostarczony towar albo wykonane usługi, lub określone w kontrakcie miedzy stronami kary umowne czy też inny ekwiwalent pieniężny istniejącego między wierzyciele a dłużnikiem zobowiązania.  Deklaracja wekslowa i sam weksel zawiera wtedy najczęściej zobowiązanie wystawcy weksla niezupełnego, że to on osobiście zapłaci za ten weksel określoną sumę celem wygaśnięcia długu. 

Podstawową korzyścią wynikającą z posiadania weksla jest dla wierzyciela wykorzystanie w procedurze cywilnej przepisów ułatwiających uzyskanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym co znacznie przyśpiesza nie tylko uzyskanie tytułu wykonawczego ale także wcześniejsze zabezpieczenie roszczeń wierzyciela na majątku dłużnika.  Nasza Kancelaria posiada bogate doświadczenie zarówno w konstruowaniu porozumień dotyczących weksli niezupełnych, ale także wykorzystywania takich weksli w procesie windykacji roszczeń.  Jak zawsze profesjonalnie doradzamy naszym Klientom w tej materii.

Na zakończenie ciekawostka.  Jak to zaznaczono na samym początku przepisy pr.weksl. zostały wprowadzone ustawą z 1936r. i nadal z drobnymi zmianami, obowiązują do dzisiaj.  Szkoda, że to bardzo rzadki przykład przepisów, które stworzono bardzo precyzyjnie i z myślą o przyszłości i przetrwało kilkadziesiąt lat.