Autor: Agnieszka Zinek

W dniu 9 lipca 2018r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu cywilnego dotycząca przedawnienia roszczeń. Przepisy te wprowadzają nowy termin przedawnienia roszczeń, zmianę w sposobie jego liczenia, jak również różnicują sytuację konsumenta i przedsiębiorcy w zakresie korzystania z zarzutu przedawnienia. Modyfikacja tych przepisów powoduje istotne konsekwencje zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorców.

Terminy

W pierwszej kolejności skrócony do 6 lat został generalny termin przedawnienia roszczeń. Regulacja ta dotyczy również roszczeń, które zostały stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu (lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd), nawet jeżeli termin przedawnienia tego rodzaju roszczeń był krótszy. Niezmienny pozostał termin przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe oraz termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (3 lata).

Zasady obliczania terminów

Bardzo istotna jest zmiana w sposobie obliczania terminów przedawnienia wynoszących 2 lata lub więcej, gdyż koniec takiego terminu przedawnienia będzie przypadać na ostatni dzień roku kalendarzowego. Powoduje to, że w znaczącej większości przypadków, terminy przedawnienia ulegają wydłużeniu o czas do końca roku kalendarzowego.
Przykładowo, termin płatności faktury przypada na dzień 31 lipca 2018r. (roszczenie z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej), zatem zgodnie z nowymi regułami, roszczenie o zapłatę przedawni się z upływem 31 grudnia 2021r.

Przepisy intertemporalne

Znaczące są przepisy przejściowe, które regulują kwestię przedawnienia roszczeń powstałych przed dniem 9 lipca 2018r. (wejście w życie nowelizacji) i do tego dnia nieprzedawnionych. Regułą jest, że do tych roszczeń zastosowanie znajdą nowe zasady przedawnienia roszczeń. Jednakże zostały wprowadzone również wyjątki:

• jeśli termin przedawnienia roszczeń jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem 9 lipca 2018r. (dzień wejścia w życie nowych regulacji). Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu;
• jeżeli roszczenia przysługujące konsumentom przeciwko przedsiębiorcom powstały przed wejściem w życie nowelizacji i do tego dnia się nie przedawniły, zastosowanie będą miały dotychczasowe przepisy;
• roszczenia przedawnione przysługujące przeciwko konsumentowi, co do których do dnia 9 lipca 2018r. nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w znowelizowanej ustawie.

Stosunki konsument – przedsiębiorca

Na podstawie znowelizowanych przepisów nastąpiło zróżnicowanie sytuacji konsumentów i przedsiębiorców dotyczącej zasad przedawnienia roszczeń. Ustawodawca zadecydował, że po upływie terminu przedawnienia przedsiębiorca nie będzie mógł się domagać zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Powoduje to, że sąd z urzędu będzie weryfikować, czy nastąpiło przedawnienie takiego roszczenia. Jednakże sąd otrzymał dodatkowe uprawnienie w postaci możliwości nieuwzględnienia upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, po rozważeniu interesów obu stron oraz jeżeli wymagać tego będą względy słuszności. W takiej sytuacji sąd powinien rozważyć w szczególności:

• długość terminu przedawnienia;
• długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;
• charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

W naszej ocenie wprowadzona nowelizacja ma istotne znaczenie dla stosunków gospodarczych, jednakże może spowodować zamęt w stosowaniu nowych przepisów, zwłaszcza w okresie intertemporalnym i obliczaniu właściwych terminów przedawnienia roszczeń. Nadto, może prowadzić do sytuacji, w której konsument nie będzie miał pewności, czy roszczenie przedsiębiorcy w jego kierunku uległo przedawnieniu, czy jednak sąd postanowi, iż może być one egzekwowane.

Kancelaria w Katowicach

Porady prawne, konsultacje z zakresu prawa cywilnego oraz gospodarczego. Zadzwoń do nas i umów się na spotkanie. Nasza kancelaria radców prawnych mieści się w centrum Katowic. KONTAKT

Autor: Agnieszka Zinek ZOBACZ MÓJ PROFIL